Wat betekent laat zaaien voor de opbrengst?

Door de droogte in april is het op klei- en zavelgronden nog niet overal gelukt om de cichorei te zaaien. Enerzijds zorgde de harde grond ervoor dat het niet overal mogelijk was om een voldoende fijn zaaibed te creeëren, anderzijds maakte de droge toplaag het hoe dan ook niet mogelijk voor het zaad om tot kieming te komen. Aangezien deze week neerslag valt / gevallen is, is het zaaien weer op gang gekomen.

Opkomst in mei

Indien al gezaaid is en het zaad tot nog toe droog lag, zal de kieming op gang komen zodra voldoende neerslag valt. Doordat de bodemtemperatuur door het zonnige weer hoog is, kan de kieming en opkomst snel verlopen. Voor de percelen die nog niet gezaaid zijn, zal de neerslaghoeveelheid de komende dagen bepalend zijn of en wanneer gezaaid kan worden. Duidelijk is wel dat in beide gevallen het groeiseizoen korter zal zijn dan vooraf gehoopt. Theoretisch gezien zal de opbrengst bij zaai eerste helft van mei 15 tot 30% lager zijn vergeleken met zaai op 1 april (zie figuur 1).

Figuur 1: Relatie tussen zaai- en oogstdatum en opbrengstpotentie van cichorei. De gevolgen van een kort groeiseizoen zijn te berekenen door het percentage opbrengstpotentie bij zaai te vermenigvuldigen met het percentage bij de oogst. Oftewel: bij late zaai en vroege oogst, is het effect op de opbrengst het grootst.

Echter hierin wordt uitgegaan van gelijkwaardige omstandigheden qua plantaantal en onkruidbestrijding. Het is bekend dat het plantaantal bij cichorei van grote invloed is op de opbrengst. Doordat de bodem al verder is opgewarmd, is bij laat zaaien een hoog plantaantal behalen vaak iets gemakkelijker. Daarnaast kan het zijn dat bij laat zaaien een eerste kiemgolf aan onkruiden al gepasseerd is. Hierdoor hoeven minder herbiciden worden ingezet na opkomst van het gewas, waardoor laat gezaaide cichorei minder geremd wordt in de groei.

Rekening houden met levering

Bij cichorei die nu nog gezaaid moet worden, is het raadzaam om deze niet te vroeg te leveren. Vooral als laat gezaaide cichorei al gerooid wordt in september, is het effect op de opbrengst het hoogst (zie figuur 1). De cichorei is op dat moment nog niet in staat geweest om de opgelopen groeiachterstand voldoende in te halen. Bij later oogsten krijgt het gewas de kans om deze groeiachterstand nog grotendeels in te halen.

Een proefrooiing in 2018 bevestigd dit beeld. Hierbij werd een perceel cichorei na matige opkomst (ca. 70.000 planten per ha) deels overgezaaid. Na het overzaaien medio half mei werd een plantaantal van ca. 140.000 planten per ha gerealiseerd. Bij proefrooiing in september werd tussen de zaai en overzaai geen verschil in opbrengst gemeten. Echter bij proefrooiing in november was het verschil in opbrengst aanzienlijk hoger bij de overgezaaide cichorei (zie figuur 2).

Figuur 2: Vergelijking opbrengst binnen perceel bij vroege zaai en overzaai. Bij vroege zaai ca. 70.000 planten per ha, bij overzaai 140.000 planten per ha. Bij oogst in september is opbrengst gelijk, bij oogst in november is opbrengst aanzienlijk hoger bij overzaai. Dit werd waarschijnlijk veroorzaakt door het hogere plantaantal.

Contact:

Jan-Kees Boonman (IRS)

boonman@irs.nl

06-15102439